¡
ლადეღ | დღე | სგუ̂ებინ წინ, სგუ̂ებნე წინა, წინანდელი |
ისგლადეღ | შუადღე | ხუნკუ̂ი წეღან |
ლე̄თ | ღამე | დო̄სგ, დოსდ ადრე |
ისგლე̄თ | შუაღამე | გუ̂ია̈ნ გვიანი, გუ̂ია̈ნდ გვიან |
ჰამ | დილა | შომა როდის; შომუ̂ა̄̈ჲ როდესაც |
ძინა̈რ | დილა | ეჩქას მაშინ |
ნა̈ბოზ | საღამო | ღო შემდეგ |
ლა̄თ | გუშინ | ამჷნღო ამის შემდეგ, აწი, მომავალში |
მჷხა̈რ | ხვალ | ეჩუნღო იმის შემდეგ, მერე |
მჷხა̈რეჩხა̈ნ | ზეგ | ეჩქანღო იმის შემდეგ, იმის მერე |
ხუნკუ̂ი ლადეღ გუშინწინ ("წინა დღე") ეჩხა̈ნ იქიდან |
I პ. | ხუ̂-ი̄რი, ხუ̂-ი̄რა ვიქნები 14 | ხუ̂-ირდი ვიქნები, ვიმყოფები |
II პ. | ხ-ი̄რი, ხ-ი̄რა | ხ-ირდი |
III პ. | ი̄რი, ი̄რა | ირდი |
I-II პ. | ლ-ი̄რიდ, ლ-ი̄რად | ლ-ირდიდ |
I-III პ. | ხუ̂-ი̄რიდ, ხუ̂-ი̄რად | ხუ̂-ირდიდ |
II პ. | ხ-ი̄რიდ, ხ-ი̄რად | ხ-ირდიდ |
III პ. | ი̄რიხ, ი̄რახ | ირდიხ |
ნ ა მ ყ ო
I პ. | ხუ̂-ა̈სუ̂ ვიყავი | ხუ̂-არდა̈ს ვიმყოფებოდი, ვიყავი |
II პ. | ხ-ა̈სუ̂ | ხ-არდა̈ს |
III პ. | ლ-ა̈სუ̂ | არდა |
I-II პ. | ლ-ა̈სუ̂დ | ლ-არდად |
I-III პ. | ხუ̂-ა̈სუ̂დ | ხუ̂-არდად |
II პ. | ხ-ა̈სუ̂დ | ხ-არდად |
III პ. | ლ-ა̈სუ̂ხ | არდახ |
ს ა უ ბ ა რ ი VII
ათხე ჰამ ლი, ეჩქანღო ისგლადეღ ი̄რი, ღო – ნა̈ბოზ. ნა̈ბოზუნღო ლე̄თ ლი, ღო ისგლე̄თ ი̄რა. ლე̄თუნღო მჷხა̈რ ი̄რა, ეჩუნღო – მჷხა̈რეჩხა̈ნ, ღო – ეჩი̄ ეჩხა̈ნ. ლა̈დი̄ სგუ̂ებნე ლადეღ ლა̄თ ლა̈სუ̂, ლა̄თა̈ სგუ̂ებნე ლადეღ ხუნკუ̂ი̄ ლადეღ ლა̈სუ̂.
ათხე მა̈ჲ ლი: ჰამ ლი ჰა ნა̈ბოზ? ჰამ ლი (ჲედ: ათხე ჰამ ლი). ეჩუნღო მა̈ჲ ი̄რა? – ისგლადეღ, ღო – ნა̈ბოზ (ჲედ: ეჩუნღო ისგლადეღ ი̄რა, ღო – ნა̈ბოზ, ჲედ: ჰამუნღო ისგლადეღ ლი, ღო – ნა̈ბოზ). შომა ლი ლე̄თ? – ნა̈ბოზუნღო ჰამდ (ჲედ: ლე̄თ ლი ნა̈ბოზუნღო-ჲ ჰამდ). მა̈ჲ ლი ჰამუნღო-ჲ ნა̈ბოზდ? – ლადეღ (ჲედ: ჰამუნღო ნა̈ბოზდ ლადეღ ლი). შომა ი̄რა მჷხა̈რ? ბა̄ზი̄ჷნღო (ჲედ: ბა̄ზი̄ნღო მჷხა̈რ ი̄რა). შომა ლა̈სუ̂ ლა̄თ? – ლა̈დი̄ სგუ̂ებნე ლადეღ (ჲედ: ლა̈დი̄ სგუ̂ებნე ლადეღ ლა̄თ ლა̈სუ̂, ჲედ: ლა̄თ ლა̈სუ̂ ლა̈დი̄ სგუ̂ებნე ლადეღ).
იმე ხარდა̈ს ლა̄თ? ა̈გის ხუ̂არდა̈ს. იმე ხირდი მჷხა̈რ? მჷხა̈რი ა̈გის ხუ̂ირდი. იმ'ა̄̈რი ისგუ მუხუ̂ბე? ათხე ამეჩუ ა̈რი, ლა̄თ ა̈გის არდა, მჷხა̈რ ქა̈რთს (თბილისს) ირდი.
ლათ იმე არდა ისგუ მუ? ლათ მესტიას არდა, ათხე ა̈გის ა̈რი ი ბა̄ზი̄ ქორს ირდი. იმე ირდი ისგუ აფხნეგ მჷხა̈რ ჰამს? მჷხა̈რ ჰამს მესტიას ირდი, ეჩქანღო – იფა̄̈რ.
მიშგუ ჯჷმილ ჰამს დო̄სგ ა̈გის არდა, ნა̈ბოზს ლენჯა̄̈რ ირდი, ეჩქანღო იმე დო ირდი, მა̄მ მიხალ. შომა ირდიხ თბილისს ისგუ ჯჷმილ ი უდილ?
მჷხა̈რეჩხა̈ნ გუ̂ია̈ნდ ნა̈ბოზს. იმ ხაშდბახ თბილისს? ჯჷმილ სამსახურისგა ა̈რი (‖სამსახურისგ'ა̄̈რი), უდილ ითუ̂რი ინსტიტუტისგა.
ეჩქას სი ბეფშუ̂ ხა̈სუ̂, ათხე მახეღუ̂ა̈ჟ ხი. ისგუ მუ ეჩქას მახეღუ̂ა̈ჟ ლა̈სუ̂.
ხირდიმა̄ ლა̈დი ამეჩუ? ჩიქე ამეჩუ ხუ̂ირდი, ეჩქანღო მა̈ჲ მიხალ, იმე დო ხუ̂ირდი.
ახლა დილაა, შემდეგ შუადღე იქნება, მერე – საღამო. საღამოს მერე ღამეა, მერე შუაღამე იქნება. ღამის შემდეგ ხვალ იქნება, მერე – ზეგ (ხვალის იქით), მერე – მაზეგ (იმის იქით). დღეის წინა დღე გუშინ იყო, გუ-შინის წინა დღე გუშინწინ (წინა დღეს) იყო.
ახლა რა არის: დილა არის თუ საღამო? – დილაა (ან: ახლა დილაა), მე-რე რა იქნება? – შუადღე, მერე – საღამო (ან: დილის შემდეგ შუადღეა, შემდეგ – საღამო). როდისაა ღამე? – საღამოდან (საღამოს მერე) დილამდე (ან: ღამეა საღამოდან დილამდე). რა არის დილიდან საღამომდე? – დღე (ან: დილიდან საღამომდე დღეა). როდის იქნება ხვალ? – ამაღამის მერე (ან: ამაღამის მერე ხვალ იქნება). როდის იყო გუშინ? – დღეის წინა დღეს (ან: დღეის წინა დღეს გუშინ იყო,ან: გუშინ იყო დღეის წინა დღე).
სად იყავი გუშინ? შინ ვიყავი. სად იქნები ხვალ? ხვალაც შინ ვიქნები. სად არის შენი ძმა? ახლა აქ არის, გუშინ შინ იყო, ხვალ თბილისში ("ქართ-ს") იქნება.
გუშინ სად იყო მამაშენი? გუშინ მესტიაში იყო, ახლა შინ არის და
ამაღამაც სახლში (ძვ.ქ. "ქორ-ს") იქნება. სად იქნება შენი ამხანაგი ხვალ დილას? ხვალ დილას მესტიაში იქნება, მერე – იფარში.
ჩემი ძმა დილას ადრე შინ იყო, საღამოს ლენჯერში იქნება, მერე ("თუ")
სად იქნება, არ ვიცი. როდის იქნებიან თბილისში შენი ძმა და და? – ზეგ
გვიან საღამოს. რას აკეთებენ თბილისში? ძმა სამსახურშია, და სწავლობს ინსტიტუტში.
მაშინ შენ ბავშვი იყავი, ახლა ვაჟკაცი ხარ. მამაშენი მაშინ ვაჟკაცი იყო.
იქნები დღეს აქ? ჯერ აქ ვიქნები, მერე რა ვიცი, ("თუ") სად ვიქნები.
დ ა ვ ა ლ ე ბ ა. ჩამოთვალეთ დროის აღმნიშვნელი სახელები და შეადგინეთ წინადადებები.