¡

ჲედ ან, ანუ              ცა̈ლ ტოლი, Кბილა, ერთი ხნისა, მრ. ლაცლა

ჩუ ქვე, კი (იმერული "ქე")

ცა̈ლ ტოლი, კბილა, ერთი ხნისა

მიშგუ, ისგუ იხმარება საზღვრულთან სახ. ბრუნვაში, ხოლო სხვა ბრუნვებში მიშგვა, ისგუ̂ა მუხუ̂ბე̄მი{შ}, სა„ღƒრულის წინ, Юმის{ა} დი̄ნა, მიმართვისას, გოგონა{ვ}!

ს ა უ ბ ა რ ი IV

იშა გეზალ ხი? მი ხუ̂ი გელახსანი გეზალ და̄̈დუ̂ა̄ნშა. ალა იშა გეზალ ლ'ა? ალა ლი ფა̈ლია̄ნშა ნა̈რსაუ̂ი გეზალ. პანტლჷდ უდესია̄ნა̈ ჭყინტგეზალ მახუნჯა̈კ მახეღუ̂ა̈ჟ ლი. ეჩი̄ ცა̈ლ ლი ხერგია̄ნშა ჭყინტჷლდა̈ დი̄ნაგეზალ თეთრუუ̂ა̈ჲ; ეჯაჲ სი̄მაქ ლი.

მა̈ჲ ჯაჲშხა (ჯაჟხა)? მი მაჲშხა (მაჟხა) გიორგი (დადაუ̂, ჲასონ, მათე...). მა̈ჲ გუ̂ა̈რიშ ხი? მი ხუ̂ი გულბა̄ნ (ნაკა̄ნ, ნიჟარაძე...). მა̈ჲ ხაჲშხა (ხაჟხა) ეჯ დი̄ნას? ეჩას ხაჲშხა უ̂ენერა (კესა, ქემეზ, ციცი...). მა̈ჲ გუ̂ა̈რიშ ლი? გუ̂ი̄და̄ნ.

მა̈ჲ ჯა̄რ სი ალ ჭყინტ? ალ ჭყინტ მუხუ̂ბე მა̄რ. ეჯ დი̄ნა მა̈ჲ ჯა̄რ? ეჯ დი̄ნა დაჩუ̂ირ მა̄რ. დი̄ნა, სი მა̈О гა̄რხ ალОა̈რ, ა,? ალ ჭყინტ ჯჷმილ მა̄რ ი ალ დი̄ნა – უდილ. ალა ლი მიშგუ მუხუ̂ბე, ეჯა ლი ეჩი̄ დაჩუ̂ირ. ალა ლი მიშგუ ჯჷმილ, ეჯა ლი ეჩი̄ უდილ.

იმ'ა̄̈რი ისგუ მუ? მიშგუ მუ ა̈გის ა̈რი.

ა̈გის ჲა̈რ ჯირიხ სი? მი ა̈გის მირიხ: დი̄ჲმუ, ლახუ̂ბა ი ლადჩურა. ჲა̈რ ხორი ეჯ დი̄ნას ა̈გის? ეჩას (ეჯას) ხორიხ: დი̄ჲმუ, ლაჯმილა ი ლაუ̂დილა.

ხორიმა̄ ჭა̈შ ისგუ̂ა დაჩუ̂ირს? დე̄სა, მიშგუ̂ა დაჩუ̂ირს ჭა̈შ დე̄სა ხორი. ეჩი̄ უდილს ჩუ ხორი ჭა̈შ. ხეხუ̂ ჯირი მა̄ სი? დე̄სა. ხორიმა̄ ეჩას ხეხუ̂? დე̄სა, ეჩას ხეხუ̂ მა̄დ ხორი, ჭა̈შ ხორი.

მიშგუ̂ა დაჩუ̂რა̈ ჭა̈შ მიშგუ ჩი̄ჟე ლი. მიშგუ̂ა დი̄ნაგეზლა̈ ჭა̈ში მიშგუ ჩი̄ჟე ლი. ისგუ̂ა უდლა̈ ჭა̈შ ისგუ ჩი̄ჟე ლი. ისგუ̂ა დი̄ნაგეზლა̈ ჭა̈ში ისგუ ჩი̄ჟე ლი.

მიშგუ̂ა ჭყინტგეზლა̈ ხეხუ̂ მიშგუ თელღრა (‖თელღჷრა) ლი. მიშგუ̂ა მუხუ̂ბე̄მი ხეხუ̂ი მიშგუ თელღრა ლი. ისგუ̂ა ჯჷმლა̈ ხეხუ̂ ისგუ თელღრა ლი.

მა̈ჲ ჯა̄რ სი ალ ზურა̄ლ? ალ ზურა̄ლ თელღრა მა̄რ. მა̈ჲ ჯა̄რ ალ მახეღუ̂ა̈ჟ? ჯჷმილ მა̄რ (ჲედ: ალ მახეღუ̂ა̈ჟ ჯჷმილ მა̄რ). მა̈ჲ ჯა̄რ უდლა̈ ჭა̈შ? ჩი̄ჟე (ჲედ: უდლა̈ ჭა̈შ ჩი̄ჟე მა̄რ). მა̈ჲ ჯა̄რ მუხუ̂ბე̄მი ხეხუ̂? თელღრა (ჲედ: მუხუ̂ბე̄მი ხეხუ̂ თელღრა მა̄რ, ჲედ: მიშგუ̂ა მუხუ̂ბე̄მი ხეხუ̂ მიშგუ თელღრა ლი).

ვისი შვილი ხარ? მე ვარ გელახსანის შვილი, დადვანანთი. ეს ვისი შვი-ლია? ეს არის ფალიანანთ ნარსავის შვილი. პანტლიდ უდესიანის ვაჟიშვილი – მახუნჯაკი ვაჟკაცია. იმისი ტოლი არის ხერგიანანთ ჭყინტულდის გოგო თეთრუა. ისიც ქალიშვილია.

რა გქვია? მე მქვია გიორგი (დადავი, იასონი, მათე...). რა გვარის{ა} ხარ? მე ვარ გულბანი (ნაკანი, ნიჟარაძე...). რა ჰქვია იმ გოგოს? იმას ჰქვია ვენერა (კესა, ქემეზი, ციცი...). რა გვარის{ა} არის? გვიდანი.

რა არის შენი ("გაქვს შენ") ეს ბიჭი? ეს ბიჭი ჩემი ძმაა. ის გოგო რა არის შენი? ის გოგო ჩემი დაა (ძმისთვის). გოგო, შენი რა არიან ესენი, აი? ეს ბიჭი ჩემი ძმაა ("ძმა მაქვს") და ეს გოგო – და (დისთვის). ეს არის ჩემი ძმა, ის არის იმისი და (ძმისთვის). ეს არის ჩემი ძმა, ის არის იმისი და (დის-თვის).

სად არის მამაშენი ("შენი მამა")? მამაჩემი ("ჩემი მამა") შინ არის.

შინ ვინ გყავს ("გყვანან") შენ? მე შინ მყავს ("მყვანან"): დედა და მამა, ძმები და დები. ვინ ჰყავს იმ გოგოს შინ? იმას ჰყავს: დედა და მამა, ძმები და დები.

ჰყავს ქმარი შენს დას? არა, ჩემს დას ქმარი არ ჰყავს. იმის დას ჰყავს ქმარი. ცოლი გყავს შენ? არა. ჰყავს იმას ცოლი? არა, იმას ცოლი არ ჰყავს, ქმარი ჰყავს.

ჩემი დის ქმარი ჩემი სიძეა. ჩემი ქალიშვილის ქმარიც ჩემი სიძე არის. შენი დის ქმარი შენი სიძეა. შენი ქალიშვილის ქმარიც შენი სიძეა.

ჩემი ვაჟიშვილის ცოლი ჩემი რძალია. ჩემი ძმის ცოლიც ჩემი რძალია. შენი ძმის ცოლი შენი რძალია.

რა არის შენი ("რა გაქვს შენ") ეს ქალი? ეს ქალი ჩემი რძალია ("რძალი მაქვს"). რა არის შენი ეს ვაჟკაცი? ძმა არის (ან: ეს ვაჟკაცი ჩემი ძმა არის). შენი რა არის დის ქმარი? სიძე (ან: დის ქმარი ჩემი სიძეა). შენი რა არის ძმის ცოლი? რძალი (ან: ძმის ცოლი ჩემი რძალია, ან: ჩემი ძმის ცოლი ჩემი რძლია).

დ ა ვ ა ლ ე ბ ა: წერილობით შეადგინეთ წინადადებები.